Dar Prais Rigoni Stern vor di puacha vo letaratùr von Alpm boda auz soin gånt in di lestn zboa djar, bestetegetze vor da autonome Provìntz vo Tria o, boden schützt an evént guat zo laüchtega gåntz garècht di pèrng, soin natùr, un soine kultùrn. Di Alpm boda hatt gekhennt Rigoni Stern, hattma gedenkht in sèll abas, soinz o gest a platz boma hatt patìrt un gekhempft. Haüt anvétze durch dise pèrng geata lai an uantzega patzifega armee, da sèll von turistn, von båndrar un von alpinìstn. Di grentzan boda gian übar disan zimmen håm vorlórt schiar alln soin vèrt un soin khentz z’soina daz mearaste lai prukkn un nèt spèrrn. ’Z lem von fölk boda lem aftz dise saitn o iz khennt z’soina hèrta pezzar. Ditza però bill nèt soin gemuant ke di Alpm soin khent a sòrt vo Eden, an insel bosa alle soin kontént un alle håm daz soi zo maga lem. Di problème boda hatt di Euròpa un da gåntz bèlt khemmen gehöart da o. Åntze, afte Alpm khemmensa gehöart no sterchar, tüat übarleng afte bèksl von bèttadarn, boda, khönsa di sèlln bodasen drinndarkhennen, da höartmase daz duppl baz atz åndre saitn.

Un njånka malma khön ke afte Alpm höartma nèt in ångst boda iz in di lentar auz nå, haür daz earst vo allz in Ucraina.